Logotyp MPK Poznań Sp. z o.o.
Kolejka Parkowa Maltanka
Strona Główna / O MPK / Historia
Historia


Początki komunikacji miejskiej w Poznaniu sięgają połowy XIX wieku. Od roku 1891 konne omnibusy przewoziły pasażerów z dworca kolejowego do miasta a w okresie letnim także do miejscowości wypoczynkowych na obrzeżach Poznania.. Pierwsza regularna linia tramwaju konnego zaczęła funkcjonować 31 lipca 1880 r. na trasie Dworzec Kolejowy - Stary Rynek. Bardzo szybko przedłużono ją do Chwaliszewa i Ostrowa Tumskiego.

 
"Ważna dla poznaniaków inwestycja zakończona"

petla-lechaZaśnieżone pola między ulicą Zamenhofa i Osiedlem Lecha, rozcina długi rząd słupów trakcyjnych budowanej nowej trasy tramwajowej. To już ostatnie dni wytężonej pracy budowniczych. Główny ciężar prac dźwigają w tej chwili pracownicy naszego Działu Głównego Energetyka. Trwają końcowe roboty kablowe oraz przy podwieszaniu sieci jezdnej.
 
ksiezniczka-02-m30 lat temu na Winiary jeździł nocny tramwaj, a w bruku ul. Wołyńskiej i Winiarskiej znajdował się pojedynczy tor, na którym ruch prowadzony był w obu kierunkach. Trasa Winiarska powstała jako "zastępcze" połączenie Piątkowa z centrum miasta, które stworzono, kiedy okazało się, że nie dojdzie do uruchomienia PST. 8 lutego 2010 r. minęło 30 lat od czasu przekazania tego odcinka do eksploatacji, dlatego w rocznicę MPK Poznań Sp. z o.o. i KMPS zaprosiły pasażerów w podróż historyczną trasą.
 
tramwaj-elektryczny-m6 marca 1898 roku w Poznaniu uruchomiono tramwaj elektryczny. Wcześniej po mieście kursowały tramwaje konne i istniały tylko dwie linie: z dworca kolejowego na Ostrów Tumski oraz od Bramy Wildeckiej (koniec ulicy Półwiejskiej) do jeszcze podmiejskiej wówczas gminy Jeżyce (przez ul. Wrocławską, Stary Rynek i Paderewskiego), które zamiast numerami, oznaczane były… kolorami.
 
po-wojnie-wagon-z-berlina-doczepa-carl-weyer-mW czasie II wojny światowej i walk o Poznań, ucierpiała nie tylko infrastruktura Poznańskiej Kolei Elektrycznej, ale też obiekty i konstrukcje w mieście. Most Teatralny służył jedynie pieszym, ponieważ wysadzony przez Niemców, odkształcił się i zwiesił nad wąwozem kolejowym. Most Uniwersytecki został zburzony. Jedynie Most Dworcowy trzymał się wytrwale – pociski uszkodziły tylko jego podpory. Z podkładów kolejowych zbudowano nowe filary i wzmocniono dotychczasowe. W dzień wyzwolenia, 8 maja 1945 właśnie tędy ruszyła nowa linia – 7.
 
czerwiec-56-zdjecia-archiwalne-03-mW kłębach kurzu znikają kolejne budynki zajezdni, która w 1956 roku była cichym świadkiem poznańskich wydarzeń czerwcowych. Pracownicy MPK już 26 czerwca chcieli rozpocząć strajk w proteście przeciwko nieustannie pogarszającym się warunkom bytowym. Wjazd na Gajową zastawili wtedy tramwajami obleczonymi w transparenty. Ze względu na zdecydowaną reakcję kierownictwa firmy, zrezygnowali z dalszych działań. Nie sposób było jednak bezczynnie czekać, kiedy dwa dni później na ulicę wyszli pracownicy fabryki H. Cegielskiego…
 
dom-tramwajarza-karta-z-albumuKtóry z mieszkańców Jeżyc nie kojarzy okolicy ul. Słowackiego, Reja i Sienkiewicza z muzyką? Przez ponad pół wieku popołudniami próby odbywała tu Orkiestra Miasta Poznania przy MPK Poznań Sp. z o.o. Niektórzy Poznaniacy kojarzą to miejsce z kinem Amarant. Nie wszyscy jednak wiedzą, że wcześniej była tu także Szkoła Robót Ręcznych oraz biblioteka.

Dom Tramwajarza istnieje przy ul. Słowackiego niemal 90 lat. Został zbudowany jako jeden z budynków mieszkalnych dla pracowników Poznańskiej Kolei Elektrycznej. Nie został jednak zwyczajną kamienicą – był miejscem spotkań rodzin tramwajarzy.
 
20-rocznica-wycofania-enowKiedy w Poznaniu pojawiły się tramwaje typu N, były tak nowoczesne, że zaszła konieczność zmodernizowania całej infrastruktury sieciowej i pozostałych wagonów eksploatowanych już przez przedsiębiorstwo.
Bardziej od czerwonego, preferowały tradycyjną zieleń, ale z chęcią poddawały się ulepszeniom, dzięki czemu Poznań wyprzedził Kraków w kwestii modernizacji tego typu wozu.
eNki woziły Poznaniaków przez ponad 4 dekady, a w końcu – dokładnie w grudniu 1992 roku – zakończyły swą służbę w ruchu liniowym. Zapraszamy w historyczną podróż sentymentalną!
 
ikarusy-na-kaczejChoć największa partia Ikarusów zasiliła tabor WPK Poznań pod koniec 1981 roku, tak naprawdę nie był to pierwszy model pojazdu tej firmy, eksploatowany w naszym przedsiębiorstwie. W 1957 i 1958 roku na liniach miejskich kursowało już bowiem 10 wozów typu Ikarus 60.
 
most-sw-rocha-otwarcie-mostu-i-trasy-tramwajowej-mTrasa tramwajowa przez most Św. Rocha była jedną z ważniejszych inwestycji, związanych z komunikacją tramwajową, od czasu budowy trasy PST. Jej pomysł powstał zresztą w czasach, kiedy zaczynano prace projektowe Poznańskiego Szybkiego Tramwaju, czyli już w latach 70-tych ubiegłego wieku. Aby stworzyć nową trasę, trzeba było zbudować solidną przeprawę przez rzekę. Konstrukcja musiała bowiem utrzymać ciężar bimb, a istniejący w tym miejscu most już się do tego nie nadawał. Po ponad półwiecznej służbie między ulicami Mostową/Grobla a Kórnicką, dotychczasowy „święty Roch” musiał więc usunąć się w cień.

 
trasa-hetmanska-budowa-nowego-wiaduktu-mTrasę Hetmańską, łączącą ul. Głogowską z ul. 28 Czerwca ’56 (dawniej: Dzierżyńskiego) i dalej biegnącą w kierunku ronda Starołęka, otwarto na początku 1973 roku. Ułatwiła ona tym samym szybki przejazd od Grunwaldu, przez ul. Reymonta na Wildę i Dębiec. Wsparta na dwóch wiaduktach i moście, służyła do 2006 roku, kiedy to jedną z przepraw – nad ul. Dolna Wilda – trzeba było gruntownie przebudować. Tramwaje zniknęły z ul. Hetmańskiej (na odcinku między ul. 28 czerwca ’56 a rondem Starołęka) na prawie rok. 17 października 2007 nowy wiadukt został ponownie całkowicie oddany dla kierowców. Zobacz zdjęcia.
 
torowiska-zielona-01-mPo zakończeniu II wojny światowej, rozpoczęło się mozolne odbudowywanie zniszczonych tras, a także tworzenie nowych połączeń. Aby bimby mogły omijać Stary Rynek 31 maja 1947 roku powstało torowisko w ciągu ul. Zielonej. Ruszyły tamtędy dwie linie:
5, łącząca Górczyn z Garbarami/Rzeźnia oraz 8, która z Ogrodu Botanicznego docierała w to samo miejsce co 5.
 
torowiska-sczanieckiej-mapa-1928-mW 1929 roku, z okazji 10-lecia odzyskania przez Polskę niepodległości, zorganizowano Powszechną Wystawę Krajową. Prezentowała ona dorobek gospodarczy, kulturalny, naukowy i polityczny kraju, który na mapie Europy widniał krótko, bo zaledwie dekadę, po okresie niemal 150 lat politycznego niebytu. Była to jedyna do dziś (!) tak potężna wystawa – zajęła 65 hektarów, czyli trzy razy więcej powierzchni niż współczesne Międzynarodowe Targi Poznańskie, a przez 138 dni wystawę odwiedziło 4,5 miliona osób z całego świata.
Aby przygotować się do tak rozległego logistycznie przedsięwzięcia, budowano nie tylko dodatkowe obiekty, ale i trasy tramwajowe.
 
petla-na-golecinie-jerzy-rembikowskiNa początku XX wieku Sołacz był ekskluzywną dzielnicą willową dla bogatszych urzędników. W jej centrum znajdował się duży park, wzdłuż którego wytyczono projekt nowej trasy tramwajowej ulicami Rheinbabena (Małopolska), al. Bismarcka (al. Wielkopolska) i dalej Ceglaną (Pułaskiego), przez Buddego do Mostu Teatralnego. Prace ruszyły w 1912 roku. Odcinek wzdłuż al. Rheinbabena do pl. Huggenberga (pl. Spiski) był pierwszym wydzielonym torowiskiem, wyznaczonym poza jezdnią. W październiku 1913 r. nowym szlakiem ruszyła linia 9: RYNEK WILDECKI – Bittera – Colomba – Most Dworcowy – Głogowska – Buddego – MOST TEATRALNY, przedłużona do Sołacza. Po I wojnie światowej przystąpiono do przedłużenia linii przez Małopolską, Wołyńską, Sołacką (Wojska Polskiego) i Golęcińską (Wojska Polskiego) do koszar na Golęcinie.
 
torowiska-tory-odstawcze-krzywoustegoW drugiej połowie 1952 roku otwarto trasę tramwajową przez most Marchlewskiego (Królowej Jadwigi) na rondo Rataje. Przystanek końcowy zlokalizowany był na środku ronda, a jadąc dalej ul. Krzywoustego w kierunku ul. Pleszewskiej, znajdowały się tory odstawcze dla wagonów. Na początku lat 60-tych w godzinach szczytu doczepiano do składów dodatkowe wagony. W pozostałych godzinach odstawiano je m.in. na Rataje lub do zajezdni.
 
Zapraszamy do obejrzenia filmu ze zbiorów Repozytorium Cyfrowego Filmoteki Narodowej:

repozytorium-cyfrowe-poznan
 

Najważniejsze wydarzenia z dziejów Miejskiego Przedsiębiorstwa Komunikacyjnego w Poznaniu i komunikacji zbiorowej w mieście

Lata 1865-1899

Rok 1865
  • 2 maj - na ulicach Poznania pojawia się pierwszy środek miejskiej komunikacji zbiorowej - kupiec Kletschoff uruchamia połączenie omnibusami konnymi między dworcem kolejowym a mostem Chwaliszewskim
  • Rok 1871
  • prowadzenie komunikacji omnibusowej do dworców kolejowych przejmują bracia Starkowscy
  • Rok 1880
  • 30 styczeń - przedsiębiorcy budowy kolei Otto Reymer i Otto Masch tworzą w Berlinie spółkę Reymer & Masch, której jednym z celów była w tymże roku budowa kolei konnej w Poznaniu
  • 31 lipiec - uruchomienie pierwszej linii tramwajów konnych między dworcem kolejowym a Starym Rynkiem
  • 25 sierpień - powstanie spółki akcyjnej Posener Pferde-Eisenbahn-Gesellschaft (Towarzystwo Poznańskiej Kolei Konnej), która przejmuje wszystkie prawa do budowy i eksploatacji kolei konnej w Poznaniu posiadane przez firmę Reymer & Masch
  • budowa pierwszej zajezdni tramwajowej przy ulicy Gajowej
  • Rok 1882
  • rozpoczęcie działalności spedytorskiej przez Poznańskie Towarzystwo Kolei Konnej
  • Rok 1886
  • przedsiębiorstwo otrzymało na 5 lat koncesję na wywózfekalii i nieczystości
  • Rok 1891
  • 1 październik - uruchomienie przez Towarzystwo Poznańskiej Kolei Konnej linii omnibusowej do Jeżyc
  • Rok 1895
  • likwidacja działalności spedytorskiej
  • Rok 1896
  • zmiana nazwy spółki Posener Pferde-Eisenbahn-Gesellschaft na Posener Strassenbahn (Poznańska Kolej Elektryczna)
  • zastąpienie komunikacji omnibusowej do Jeżyc tramwajem konnym
  • Rok 1898
  • przekazanie do eksploatacji elektrowni tramwajowej
  • 6 marzec - otwarcie publicznego ruchu tramwajów elektrycznych i likwidacja tramwajów konnych
  • Rok 1899
  • rozpoczęcie sprzedaży energii elektrycznej na potrzeby odbiorców w mieście
  • Lata 1900-1999

    Rok 1907
  • budowa pierwszej hali zajezdni tramwajowej przy ulicy Głogowskiej
  • Rok 1914
  • przejęcie elektrowni tramwajowej przez miasto
  • Rok 1917
  • uruchomienie przewozów towarów i poczty tramwajami
  • Rok 1921
  • spolszczenie nazwy spółki Posener Strassenbahn - oficjalna nazwa Poznańska Kolej Elektryczna S.A.
  • Rok 1924
  • likwidacja przewozu poczty i towarów tramwajami
  • Rok 1925
  • 1 listopad - uruchomienie przez PKE komunikacji autobusowej w mieście
  • Rok 1927
  • PKE kończy przy ul. Słowackiego 19/21 budowę Domu Amarantowego, zwanego później Domem Tramwajarza
  • Rok 1929
  • zbudowanie zajezdni autobusowej przy ulicy Zwierzynieckiej
  • wykonanie w warsztatach na Gajowej wagonów doczepnych z obniżoną podłogą w wejściu
  • zorganizowanie przez PKE na Powszechnej Wystawie Krajowej komunikacji pasażerskiej elektrowózkami (wózkami akumulatorowymi)
  • Rok 1930
  • 12 luty - uruchomienie pierwszej linii trolejbusowej ze Śródki do Głównej
  • Rok 1934
  • uruchomienie przez PKE międzymiastowej linii autobusowej Poznań-Mosina - połączenie istniało 2 lata
  • Rok 1939
  • nadanie PKE okupacyjnej nazwy Posener Strassenbahn A.G.
  • Rok 1943
  • uruchomienie przez Posener Strassenbahn regularnej linii żeglugi pasażerskiej na Warcie z ul. Woźnej do Starołęki
  • Rok 1945
  • zatopienie statków i likwidacja żeglugi pasażerskiej na Warcie
  • duże zniszczenia urządzeń komunikacyjnych na skutek działań wojennych
  • przywrócenie spółce prowadzącej miejską komunikację zbiorową w mieście nazwy Poznańska Kolej Elektryczna S.A. i następnie zmiana jej nazwy na Miejska Poznańska Kolej Elektryczna S.A.
  • powstanie zajezdni trolejbusowej przy ulicy Świętojańskiej
  • Rok 1946
  • Miejska Poznańska Kolej Elektryczna staje się przedsiębiorstwem miejskim (likwidacja spółki akcyjnej)
  • Rok 1948
  • przekazanie do eksploatacji zajezdni tramwajowej przy ulicy Madalińskiego
  • Rok 1951
  • zmiana nazwy MPKE na Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne
  • Rok 1956
  • rozpoczęcie przez MPK eksploatacji taksówek
  • Rok 1959
  • uruchomienie pierwszej podmiejskiej linii autobusowej do Puszczykowa
  • Rok 1960
  • rozpoczęcie stopniowej likwidacji obsługi konduktorskiej w autobusach, tramwajach i trolejbusachj
  • Rok 1962
  • utworzenie Miejskiego Przedsiębiorstwa Taksówkowego, któremu MPK przekazało wszystkie taksówki
  • Rok 1966
  • MPK otrzymało pierwsze autobusy przegubowe
  • Rok 1968
  • oddanie do użytku zajezdni autobusowej przy ulicy Warszawskiej
  • Rok 1969
  • zorganizowanie placu postojowego autobusów przy ulicy Polskiej
  • przeznaczenie byłej zajezdni autobusowej przy ulicy Zwierzynieckiej na zaplecze remontowe przedsiębiorstwa
  • do Poznania trafia pierwszy wagon przegubowy
  • Rok 1970
  • 29 marzec - likwidacja ostatniej linii trolejbusowej Ogrody - Smochowice
  • Rok 1972
  • 21 lipiec - przekazanie do eksploatacji kolejki dziecięcej na Malcie, której eksploatację powierzono MPK
  • Rok 1974
  • likwidacja zajezdni przy ulicy Świętojańskiej
  • Rok 1976
  • włączenie do MPK komunikacji miejskiej w Gnieźnie oraz Kórniku i utworzenie Wojewódzkiego Przedsiębiorstwa Komunikacyjnego
  • Rok 1980
  • oddanie do użytku zajezdni tramwajowej i autobusowej przy ulicy Fortecznej
  • Rok 1981
  • wprowadzenie autobusów do zajezdni przy ulicy Kaczej na Kopaninie
  • Rok 1982
  • usamodzielnienie się Zakładu Komunikacji Autobusowej w Gnieźnie i przywrócenie WPK nazwy Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne
  • Rok 1985
  • przy ul. Budziszyńskiej powstały tory odstawcze dla wagonów tramwajowych
  • Rok 1987
  • przejęcie przez MPK obiektów w Biskupicach na warsztaty naprawcze autobusów i zespołów
  • Rok 1990
  • MPK przejmuje obiekty bazy transportu gospodarczego przy al. Niepodległości
  • Rok 1991
  • przekazanie podpoznańskim gminom podmiejskich linii autobusowych
  • z MPK zostaje wyłączony Oddział w Kórniku
  • przekształcenie Miejskiego Przedsiębiorstwa Komunikacyjnego w zakład budżetowy
  • Rok 1992
  • likwidacja zajezdni autobusowej przy ulicy Polskiej
  • oddanie do użytku zajezdni autobusowej przy ulicy Darzyborskiej i likwidacja zajezdni autobusowej przy ulicy Fortecznej
  • Rok 1994
  • wprowadzenie taryfy czasowej
  • Rok 1995
  • zakup przez MPK pierwszego autobusu niskopodłogowego
  • uruchomienie na liniach pierwszego wagonu tramwajowego z częściowo obniżoną podłogą
  • Rok 1997
  • oddanie do eksploatacji pierwszej bezkolizyjnej trasy tramwajowej - Poznańskiego Szybkiego Tramwaju
  • Rok 1998
  • likwidacja zajezdni autobusowej przy ulicy Darzyborskiej
  • uruchomienie systemu nadzoru nad pojazdami w czasie rzeczywistym
  • odłączenie od MPK Zakładu Napraw Autobusów w Biskupicach
  • Lata 2000-teraz

    Rok 2000
  • Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne zostaje przekształcone w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością
  • Rok 2002
  • Dom Tramwajarza przy ul. Słowackiego 19/21 przejmuje fundacja POMOST
  • pierwszy autobus z systemem monitoringu wnętrza wozu
  • wprowadzenie biletów kupowanych za pomocą telefonu komórkowego (SMS)
  • Rok 2003
  • wprowadzenie biletów okresowych w formie kart elektronicznych typu KOMKARTA
  • na liniach pojawiły się wagony ze 100% niską podłogą
  • Rok 2005
  • pierwszy tramwaj z monitoringiem
  • pierwsze zielone torowisko z systemem nawadniania (Małe Garbary)
  • z Zakładu Napraw Autobusów w Bikupicach i Wydziału Napraw Tramwajów MPK powstaje spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Modertrans Poznań
  • Rok 2007
  • otwarcie trasy tramwajowej przez most Św. Rocha
  • Rok 2008
  • wprowadzenie elektronicznych automatów do sprzedaży biletów na przystankach
  • zakup pierwszego w Polsce autobusu hybrydowego
  • Rok 2009
  • utworzenie Zarządu Transportu Miejskiego jako organizatora komunikacji zbiorowej w Poznaniu
  • Rok 2010
  • zakończenie eksploatacji autobusów wysokopodlogowych
  • całkowita likwidacja zajezdni Gajowa
  • Rok 2012
  • przekazano do eksploatacji pierwszy w mieście tumel tramwajowy między Os. Lecha a Franowem
  • rozpoczęto odstawiać na noc tramwaje w hali postojowej nowej zajezdni Franowo
  • likwidacja torów odstawczych dla tramwajów przy ul. Budziszyńskiej
  • Rok 2013
  • MPK opuszcza bazę przy al. Niepodległości
  • otwarcie przedłużenia trasy PST do Dworca Zachodniego
  • Rok 2014
  • uroczyste otwarcie największej w Polsce zajezdni tramwajowej Franowo
  • wprowadzenie Poznańskiej Elektronicznej Karty Aglomeracyjnej jako nośnika biletów okresowych i elektronicznej portmonetki przy płaceniu za przejazdy jednorazowe
  • MPK opuszcza zajezdnię tramwajową przy ul. Madalińskiego
  • Rok 2016
  • wprowadzenie monitorów informacyjno-reklamowych w pojazdach
  • Rok 2017
  • wprowadzenie oświetlonych wiat typu "Warta"
  • uruchomienie dedykowanej aplikacji na smartfony - myMPK
  • Rok 2018
  • otwarcie pierwszego w Poznaniu parkingu Park&Ride
  • największy w historii MPK zakup taboru tramwajowego - 50 tramwajów Moderus Gamma
  • testowe uruchomienie elektronicznych rozkładów jazdy na wyznaczonych przystankach
  • podpisanie umowy na zakup autobusów elektrycznych
  • prezentacja wagonu Typu I
  • Rok 2019
  • prezentacja dwukierunkowego tramwaju typu Moderus Gamma
  • prezentacja autobusu wodorowego marki Solaris Bus & Coach
  • zakup ekologicznych pojazdów marki Iveco Daily
  • pierwsze autobusy elektryczne na poznańskich drogach
  • Rok 2020
  • podpisanie umowy na dostawę 37 autobusów elektrycznych
  •