Raport pod mikroskopem - aktualizacja

Wątpliwy sposób zbierania próbek, braki w naukowej interpretacji wyników, błędy metodologiczne - lista zarzutów, jakie można postawić autorom raportu "Polska pod mikroskopem" jest długa. Od wyników raportu odcina się nawet laboratorium, w którym analizowano dane.

Bezpieczeństwo pasażerów komunikacji miejskiej jest dla Miasta Poznania kluczowe. Dlatego gdy firma PSG Polska (oferująca m.in. usługi ozonowania) opublikowała tak zwany ranking czystości "Polska pod mikroskopem", z którego wynikało, że stolica Wielkopolski ma najbrudniejszą komunikację publiczną w kraju - MPK zwróciło się do autorów zestawienia z prośbą o udostępnienie szczegółowych informacji na temat badań. Odpowiedzi okazały się zaskakujące.

PSG Polska nie umie odpowiedzieć na pytanie, skąd zostały pobrane wymazy na potrzeby raportu. Zapewnia, że z pojazdu transportu publicznego, ale nie podaje szczegółów dotyczących lokalizacji, numerów wozów, godzin. Nie jest nawet w stanie wskazać, czy w ogóle były to autobusy MPK Poznań, czy innego przewoźnika (badań w tramwajach nie prowadzono).

- Nie jesteśmy w stanie wskazać, czy odbyło się to w pojazdach MPK Poznań, ale możemy udzielić [informacji], że w losowo wybranym pojeździe w Poznaniu został pobrany jeden wymaz z losowo wybranej poręczy - pisze Patryk Nowicki, dyrektor marketingu i PR PSG Polska.  I dalej: - Osoby pobierające próbki nie pochodzą z Poznania, w związku z tym nie możemy podać dokładnych szczegółów dotyczących lokalizacji. Nie jesteśmy w stanie wskazać takich szczegółów jak np. numery wozów, godzin itp.

To zaś stawia pod dużym znakiem zapytania wartość całego zestawienia. W raporcie sprawdzano również ilość bakterii na bankomatach, wózkach sklepowych czy na dworcach PKP - to wszystko miejsca, za czystość których nie może odpowiadać Miasto.

MPK Poznań zapytało również, czy wyniki badań były potwierdzone przez niezależne podmioty. Zgodnie z odpowiedzią, badania, na podstawie których opracowano raport, zostały zlecone do niezależnego Centrum Badań Mikrobiologicznych i Autoszczepionek z Krakowa (CBMiA). 

Krakowskie centrum podkreśla jednak, że jego udział był organiczony. CBMiA zapewniło tzw. wymazówki do poboru próbek oraz wytyczne informujące o tym, jak powinno się je zbierać. Następnie naukowcy przeprowadzili analizę mikrobiologiczną dostarczonych materiałów. Nie bez znaczenia jest fakt, że dostali próbki do badania - ale nie otrzymali informacji o tym, z jak dużej powierzchni pobierane były bakterie. 

- Nikt nie zwrócił się do nas o interpretację wykonanych badań, która wbrew pozorom wymaga specjalistycznej wiedzy i nie można jej dokonywać w oparciu o Wikipedię, która cytowana jest przez twórców raportu - pisze dr Anna Białecka, prezes zarządu CBMiA. 

Prezes krakowskiego centrum zaznacza przy tym, że przedstawione w zestawieniu wyniki, które dotyczą ilości bakterii na badanych powierzchniach, wcale nie są wartościami bardzo wysokimi. Drobnoustroje stwierdzone we wszystkich miastach stanowiły głównie florę fizjologiczną człowieka oraz środowiskową. 

- Uważamy również, że przedstawienie wyników punktowych badań powierzchni jako rankingu czystości miast jest błędne - pisze dr. Anna Białecka.

Dla MPK Poznań bezpieczeństwo jest kwestią priorytetową. Spółka podjęła szereg działań, mających na celu, aby - szczególnie w okresie pandemii - pasażerowie nie musieli obawiać się zwiększonego ryzyka zakażenia. 

Wszystkie pojazdy codziennie są myte i odkażane - zarówno wewnątrz, jak i na zewnątrz. Dodatkowo dezynfekowane są poręcze, biletomaty, kasowniki i inne elementy wyposażenia pojazdów, najczęściej dotykane przez pasażerów.

Niezależnie od tego zajezdnie prowadzą cyklicznie ozonowanie pojazdów.

Aby zapewnić jak największe bezpieczeństwo sanitarne, MPK Poznań zakupiło niemal tysiąc automatycznych dezynfektorów do rąk. Urządzenia zostały zamontowane w każdym pojeździe. Stale zachęcamy pasażerów do korzystania z nich.

MPK Poznań stale również testuje rozwiązania mogące sprawić, że podróż komunikacją miejską będzie jeszcze bardziej bezpieczna. Trwa np. test oczyszczaczy powietrza z funkcją ozonowania, powłok nanosterylnych, lamp UVC. Decyzje na temat szerszego wykorzystania tych rozwiązań będą podejmowane w uwzględnieniu możliwości finansowych i - przede wszystkim - po analizie ich skuteczności w realiach transportu publicznego.

Źródło: Urząd Miasta Poznania

Po publikacji Miasta Poznania zamieszczonej również na stronie internetowej MPK Poznań, Centrum Badań Mikrobiologicznych i Autoszczepionek z Krakowa nadesłało pismo, w którym stwierdza, że wcześniejsze pismo zostało „błędnie zinterpretowane” i że „nie odcina się od wyników przeprowadzonych badań, ma pełną świadomość udziału w badaniu poprzez przygotowanie firmy do pobrania próbek, wyhodowanie drobnoustrojów i przeprowadzenie ich szczegółowej identyfikacji.

„Dodatkowo wyjaśnienia wymaga sformułowanie interpretacja wykonanych badań, które w naszym rozumieniu dotyczyć powinno całego procesu badawczego, po zakończeniu analiz i wnikliwym przemyśleniu formy przedstawienia wyników.

Analiza (obraz) czystości na podstawie liczby znalezionych drobnoustrojów jest formą zainteresowania środowiska problemem czystości mikrobiologicznej naszego otoczenia i przypomnieniem jak ważne jest zachowanie środków ostrożności w każdej przestrzeni publicznej. Docelowa interpretacja realnej czystości przestrzeni publicznej jest problemem bardzo złożonym  i powinna być oceniana z uwzględnieniem również innych czynników jak np. ilości i częstotliwości pobieranych próbek, obecności wszystkich drobnoustrojów (bakterie, grzyby drożdżopodobne, pleśnie, wirusy, co nie oznacza, że przyjęta przez autorów metodologia prowadzenia badań jest błędna.

Analizując otrzymane dane należy mieć świadomość, że nie wiemy jakie byłyby wyniki badań, gdyby próbki zostały pobrane z innych powierzchni np. poręczy, siedzeń lub kasowników. Nie wiemy też, jak bardzo różniłyby się wyniki, gdyby np. wymaz pobrano z innego miejsca badanej powierzchni. To właśnie w tym kontekście należy rozumieć nasze sformułowanie zawarte w tymże piśmie, że interpretacja badań wymaga wiedzy specjalistycznej i przestawienie wyników punktowych badań powierzchni jako rankingu czystości miast jest błędne.

W imieniu Centrum Badań Mikrobiologicznych i Autoszczepionek mogę zapewnić, że badanie zostało przeprowadzone w oparciu o obowiązujące standardy badania czystości mikrobiologicznej powierzchni metodą wymazową. Także identyfikację drobnoustrojów przeprowadzono w oparciu o obowiązujące standardy z wykorzystaniem systemu identyfikacji Vitek 2 oraz metodą spektometrii masowej (MALDI TOF MS) z użyciem desorpcji/jonizacji laserowej wspomaganej matrycą z analizatorem czasu przelotu przy użyciu analizatora MALDI Biotyper firmy Bruker. Zaznaczam przy tym również, że przedstawione w zestawieniu wyniki, które dotyczą ilości bakterii na badanych powierzchniach, wcale nie są wartościami wysokimi” – czytamy w piśmie CBMiA z Krakowa.